Lymfoedeem is een zwelling als gevolg van een ophoping van lymfe. De lymfevaten kunnen door beschadiging of afwezigheid van lymfevaten het lymfevocht niet meer goed afvoeren of het lymfesysteem heeft een slechte functie/ overproductie. Het is niet te vergelijken met een vochtophoping als gevolg van veneuze insufficiëntie, waarbij er vloeistof via de aderwanden in het weefsel lekt door bloedstuwing in de aders.

Verschijnselen

De klachten van lymfoedeem zijn onder andere: zwelling, een zwaar of vermoeid gevoel, pijn, soms tintelingen en bij ernstige gevallen zien we een beperking in beweging. Als lymfoedeem niet behandeld wordt ontstaat er elephantasis van de huid, dit is een soort vereelting van de huid, waar zweertjes kunnen ontstaan en lymfevocht kan gaan lekken.

Hoe ontstaat lymfoedeem?

Lymfoedeem ontstaat wanneer de lymfe als gevolg van een afwijking niet kan worden heropgenomen door de haarvaten, zoals normaal gebeurt. Lymfe kan niet goed af gevoerd worden uit de weefsels.

Het kan aangeboren of een verworven aandoening zijn. Aangeboren (primair) lymfoedeem ontstaat doordat er te weinig lymfevaten zijn aangelegd zodat ze de toevoer van lymfe niet aankunnen. Waarbij benen meer zijn aangedaan dan armen en komt het vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Niet aangeboren (secundair) lymfoedeem treedt vooral op na een operatie waarbij lymfeklieren en lymfevaten worden verwijderd, dit zien we vaak bij de behandeling van kanker. Ook na bestraling kan de schade blijvend zijn. Bij vrouwen waarbij wegens borstkanker de klieren in de oksel zijn verwijderd kan de arm op gaan zwellen. Daarnaast zien we ook oedeem in de borst bij een borstsparende operatie waarna bestraling heeft plaatsgevonden. Maar net als vrouwen kunnen ook mannen klachten hebben van oedeem bijvoorbeeld na de behandeling van prostaatkanker of de behandeling van een melanoom. Daarnaast is er nog een groep patiënten die zijn geïnfecteerd met de tropische parasiet Filaria.